Hoe yoga een goede aanvulling is op de westerse gezondheidszorg
In Nederland zijn we gezegend met goede gezondheidszorg. In tegenstelling tot vele andere plekken op deze wereld heeft vrijwel iedereen in Nederland toegang tot zorg van goede kwaliteit in ziekenhuizen en klinieken. Wij geloven dat de zorg nog beter kan: door de eeuwenoude wijsheid van yoga te integreren met de westerse medische wetenschap. Want yoga kan een aanvullende rol spelen in het bevorderen en herwinnen van gezondheid. Hoe dat zit, daarover gaat dit artikel.
De beperkingen van de westerse gezondheidszorg
De reguliere westerse gezondheidszorg werkt al eeuwenlang vanuit het biomedische model. Dit model beschrijft gezondheid als de afwezigheid van ziekte en ziekte als een disbalans van biologische processen in het lichaam. De arts heeft in dit model de taak om te zorgen dat deze biologische processen weer in balans komen, zodat ziekte verdwijnt en gezondheid terugkeert. Deze kijk op gezondheid maakt dat de gezondheidszorg hoofdzakelijk gericht is op het behandelen van medisch aantoonbare ziekten en het wegnemen van lichamelijke klachten. Sinds de invoering van marktwerking in de gezondheidszorg is de zorg daarnaast gericht op snel en efficiënt zo veel mogelijk ziekten behandelen. Dat leidt ertoe dat er wordt gewerkt met wetenschappelijk onderbouwde maar gestandaardiseerde behandelprotocollen om ziekte te bestrijden.
Hoewel dit een grotendeels succesvolle benadering van gezondheid is, kent het ook zijn beperkingen. Zo is de zorg vooral goed ingericht voor mensen met één klacht of aandoening, terwijl het in de praktijk vaak voorkomt dat mensen meerdere aandoeningen hebben. Dat maakt het ziektebeeld en daardoor ook de benodigde behandeling complexer. Er is in de reguliere gezondheidszorg echter betrekkelijk weinig tijd en geld om te kijken naar het individu achter de klachten, met alle nuance en context die in diens gezondheid meespelen. Bovendien komen mensen met deze aanpak meestal pas in de medische molen terecht wanneer er klachten ontstaan of wanneer een ziekte zich volledig manifesteert.
Via het biopsychosociale model naar een holistische kijk op gezondheid
Gelukkig is al in 1977 een uitbreiding gekomen op het biomedische model, in de vorm van het biopsychosociale model van gezondheid. Hierin is aan het biomedische model toegevoegd dat ook psychologische en sociale aspecten van invloed zijn op gezondheid. Zo is er naast je lichamelijke gezondheid ook sprake van een geestelijke gezondheid en zijn dingen als je levenshouding, intenties en gedrag hierop van invloed. Daarnaast is ook het sociale aspect belangrijk voor je gezondheid. Bijvoorbeeld hoe je bent opgegroeid, hoe er in jouw cultuur naar gezondheid wordt gekeken en hoe je ziekte invloed heeft op de mate van sociaal contact en andersom.
Belangrijke toevoegingen dus, maar ondanks de introductie van het biopsychosociale model is het biomedische model nog steeds dominant in onze huidige gezondheidszorg. Bovendien zijn er aspecten aan mens-zijn en gezondheid die ook door het biopsychosociale model nog altijd niet (volledig) worden meegenomen. Denk aan zingeving en spiritualiteit, die het leven op een diepere laag vervullen.
Yoga kijkt vanuit een holistisch oogpunt naar gezondheid. Daarin is gezondheid niet slechts de afwezigheid van ziekte, maar iets dat wordt ervaren op alle lagen van iemands welzijn: zowel fysiek en mentaal als emotioneel, sociaal, energetisch en spiritueel. Yoga kijkt dan ook naar de mens als geheel, in plaats van enkel naar (een stukje van) iemands lichamelijke gezondheid. Daarmee wordt het bevorderen van gezondheid ook méér dan het behandelen van symptomen met een gestandaardiseerd behandelprotocol. Met het lichaam als ingang werkt yoga aan je fysieke gezondheid om daarmee ook door te werken op diepere lagen.
Het zelfhelend vermogen van het lichaam
Bovendien ziet yoga het lichaam als een intelligent systeem dat alles in zich draagt voor optimale gezondheid op alle niveaus. Het gaat er vanuit dat het lichaam beschikt over een krachtig zelfhelend vermogen. Dit natuurlijk genezend vermogen van het lichaam werkt het beste bij een ontspannen zenuwstelsel. Dat is ook de reden dat yoga zich grotendeels richt op het openen van het lichaam, zodat het zenuwstelsel kan ontspannen.
Het zenuwstelsel verzorgt de communicatie tussen de hersenen en het lichaam via zenuwen. De zenuwen naar de belangrijkste organen van je lichaam ontspringen in je ruggenmerg, in de wervelkolom. Daarom neemt Pralaya Yoga de optimale uitlijning van de wervelkolom en de juiste spierbalans als uitgangspunt. Want wanneer die spierbalans en uitlijning kloppen, kunnen je zenuwen de communicatie beter doorgeven en werkt dat automatisch door op andere gebieden: de doorbloeding verbetert, de organen werken beter en je energie en kracht nemen toe.
Daarnaast maakt Pralaya Yoga gebruik van het Touch for Health systeem. In dit systeem worden spieren en organen met elkaar in verband gebracht aan de hand van meridianen uit de oosterse geneeskunde. Elke spier is geassocieerd met een bepaald orgaan of fysiologisch proces in het lichaam en met een bepaalde emotie. Dat betekent ook dat er emoties opgeslagen zitten in specifieke spieren in je lichaam. Wanneer je gaat werken met de juiste uitlijning van je wervelkolom en gewrichten en met de juiste spierbalans, worden je organen vitaler en kunnen spieren de in zich opgeslagen emoties los gaan laten. Zo heeft yoga een prachtig helend domino-effect.
Yoga integreren in de gezondheidszorg
Yoga heeft een fundamenteel andere benadering van gezondheid dan de westerse geneeskunde. Er is inmiddels in verschillende wetenschappelijke onderzoeken aangetoond dat yoga ook bewezen effectief is als (aanvullende) behandeling voor verschillende medische indicaties en ziekten, zoals onder meer een verbeterde longfunctie bij COPD, een verbeterde balans, kracht en mobiliteit bij Parkinson, en verlichting van chemo gerelateerde vermoeidheid bij kanker.
Het is belangrijk om te benoemen dat yoga allerminst de reguliere gezondheidszorg overbodig maakt of aan de kant schuift. (Pralaya) Yoga stimuleert mensen om aan de slag te gaan met hun eigen welzijn zonder ook maar enige tak van de gezondheidszorg overbodig te maken. Yoga is dan ook een waardevolle aanvulling op de reguliere geneeskunde. Als versterkende factor bij bestaande behandelingen of als minder invasieve behandelmethode. Vaak leidt een verbetering van houding, spierbalans en energiehuishouding tot verlichting van klachten zoals pijn en vermoeidheid. Bovendien is ook de reguliere behandeling van symptomen vaak effectiever bij een betere lichaamshouding en energiebalans, waardoor bijvoorbeeld minder medicatie nodig is. En ook wanneer symptomen van ziekte niet verminderen of verdwijnen door toedoen van yoga, draagt yoga wel bij aan het verbeteren van het welzijn van mensen.
Tot slot is yoga niet in de minste plaats een belangrijke aanvulling op de reguliere gezondheidszorg als preventie. Want beter dan het behandelen van ziekte is het versterken van gezondheid en het voorkomen van klachten. Hier is Pralaya Yoga sterk in, door lichaam en geest (letterlijk) in balans te brengen/houden en door het zelfhelend vermogen van het lichaam te versterken.
Kortom:een integratie van yoga in de westerse gezondheidszorg is veelbelovend en hoopvol: het zal onze collectieve gezondheid ten goede komen!
Vind je dit thema interessant? Op zondag 3 september 2023 geeft Robert Boustany, grondlegger van Pralaya Yoga en (mede) lead trainer van onze yoga-opleidingen, een deep dive over dit onderwerp. In deze training willen we een brug slaan tussen de oude leer van yoga en de moderne medische wetenschap. We heten je graag welkom, ook als je geen of weinig ervaring hebt met yoga. Meld je aan!